نوشته بلاگ

معدن، موتور رشد اقتصاد کشور

معدن مکانی است که در آن انواع فلزات و سنگ‌ها که دارای ارزش اقتصادی هستند، انباشته شده‌اند. معدن‌ کاری یا کان‌گری هم شامل استخراج کانی‌های ارزشمند یا دیگر مواد از زمین و معادن می‌‌شود. تاریخچه بهره برداری، کشف معادن، ذوب سنگ معدن‌ها و استخراج فلزات از آن‌ها به دوران باستان برمی‌گردد. موادی که از کانسارها به‌ دست می‌‌آید شامل فلزهای پایه، فلزهای قیمتی، آهن، اورانیوم، زغال‌ سنگ، الماس، آهک، نمک، پوتاس و موادی از این دست است. به طور کلی هر گونه موادی که نمی‌‌توان آن را از راه کشاورزی یا ساخت مصنوعی در آزمایشگاه و کارخانه به‌ دست آورد معمولاً از راه معدن‌ کاری به‌ دست می‌آید.

شرایط اقتصادی و فنی و قابلیت دسترسی به کانسار از جمله عواملی است که باعث تقسیم بندی معادن به روباز و سطحی و معادن زیرزمینی می شود. معادن تامین کننده مواد اولیه بخش بزرگی از صنایع هستند. به طور مثال اگر صنعت فولاد، سیمان، صنعت سنگ، کارخانه‏‌های سرب و روی و نظایر آن در کشور، سودآورند به دلیل وجود فعالیت‏‌های متعدد معادن به عنوان تامین‌کننده اصلی ماده اولیه آن است.

به همین دلیل معادن از اهمیت بسیار زیادی در اقتصاد برخوردار هستند و وجود معدن یکی از مهمترین سرمایه ها برای یک کشور محسوب می شود و فعالیت های معدنی یکی از عوامل مهم و تعیین کننده در ارتقاء خود کفایی صنعتی، ایجاد اشتغال مولد و افزایش تولید ناخالص ملی و درآمد سرانه یک کشور است.

همانطور که گفته شد، بهره برداری از معادن کشور، یک ضرورت انکارناپذیر در توسعه اقتصادی آن کشور است. حجم عظیم اقدامات معدنی و توجه به رشد و گسترش بخش معدن، سبب رونق حمل و نقل و ترانزیت می ‏شود، از سوی دیگر اشتغال در معادن رشد اشتغال در مناطق محروم را به دنبال دارد.

کشور ایران به خاطر برخورداری از شرایط زمین‌شناسی و جغرافیایی متنوع و داشتن پوسته‌ای ناهمگن، از نظر مواد معدنی غنی است، چرا که تقریبا از تمامی مواد معدنی دنیا برخوردار است.

ایران به عنوان کشوری غنی از ذخایر معدنی، اولین ذخایر گازی جهان و چهارمین ذخایر نفتی جهان را دارا است. از دیگر معادن مهم کشور می‌توان به معادن ذغال سنگ، نیکل، کبالت، نقره، گوگود و اورانیوم اشاره کرد.

ایران با دارا بودن ذخایر غنی معدنی خود به بهشت معادن دنیا معروف شده و توانسته نظر بسیاری از سرمایه گذاران این حوزه را طی دهه‌های گذشته به خود جلب کند. ایران ۷٪ معادن جهان را دارا است. ارزش معادن ایران ۷۰۰ میلیارد دلار برآورد شده‌ است که در صورت سرمایه‌ گذاری این عدد افزایش پیدا می‌کند.

اکثر معادن ایران محوطه باز و در کلاس جهانی هستند. مانند معدن مس سرچشمه با ۱٫۲ میلیارد تن با گرید ۰٫۷٪، معدن روی انگوران با ذخیره باقی‌مانده ۹ میلیون تن با گرید ۳۵٪، معدن روی مراغه با ۱۶۰ میلیون تن گرید ۲٪، معدن سنگ آهن سنگان با ذخیره ۱٫۲ میلیارد تن (رتبه نهم جهان) و معدن گل گهر سیرجان با ۱ میلیارد تن (رتبه دهم جهان).

ایران با دارا بودن حدود ۶۸ نوع ماده معدنی (غیرنفتی)، ۳۷ بیلیون تن ذخایر کشف شده و ۵۷ بیلیون تن ذخایر بالقوه در میان ۱۵ قدرت معدنی جهان جای گرفته و یکی از کشورهای غنی از حیث دارایی‌های معدنی به حساب می‌آید.اما متاسفانه با وجود غنی بودن ایران از حیث ذخایر معدنی تولیدات معدنی تنها ۰٫۶ درصد از تولید ناخالص داخلی کشورمان را تشکیل می دهد و این امر ضرورت توجه بیشتر مسئولین، نهادهای قانون گذار و مرتبط و سرمایه گذاران به این بخش را می‌طلبد.

***

معادن سنگ

Quarry یا معدن سنگ به جایی گفته می‌شود که سنگ قواره، سنگ، سنگدانه، سنگ لاشه، ماسه، شن یا سنگ لوح از زمین استخراج می‌شود. تفاوت بین معدن سنگ و معادن روباز در این است که معادن روباز مواد و مصالح ساختمانی و سنگ قواره تولید می‌‌کنند ولی در کل معدن سنگ و معادن روباز همانند هم هستند که انواع کانی‌ها از آن‌ها استخراج می‌شود. معدن سنگ به معادن سنگ زیرزمینی هم گفته می‌شود.